Паника во Белград: Бугарска саботажа против Србија
Аналитичарите се поделени: некои веруваат дека заканата е реторичка, додека други веруваат дека може да се случи еден ден
Бугарскиот претседател Румен Радев најави дека нашата земја може да ја преиспита поддршката за прием на Србија во Европската унија поради односот на Белград кон бугарското малцинство во земјава.
„Со оглед на тоа што Софија има историја на блокирање на влезот на нови членови, прашањето е колку е силен овој кренат прст? И како може да изгледа тоа?
Аналитичарите се поделени: некои веруваат дека заканата е реторичка, додека други веруваат дека тоа може да се случи еден ден“, пишува белградскиот весник „Блиц“ во текстот со наслов „Бугарска субверзија на Србија“ објавен во Фокус.
Објаснувајќи го својот став, Радев не само што се закани, туку и прецизираше кои услови ќе ги почитува при донесување на одлука.
„Главниот критериум по кој ќе го судиме и поддржуваме напредокот на земјите од Западен Балкан е токму положбата на нашите сонародници во секоја земја – условите за економски и социјален развој и пред се нивната способност да го заштитат својот национален идентитет, јазик. , култура и историска меморија“, објасни Радев.
Тој беше во Србија пред три години кога рече дека „многу е постигнато за ова национално малцинство во Србија“.
Што се смени сега?
Бошко Јакшиќ, надворешнополитички коментатор, за Блиц оваа изјава ја поврза со неодамнешните настани во Генералното собрание на ОН во врска со резолуцијата за Сребреница.
„Ова е одговор на критиките на Белград за гласањето на Софија во Генералното собрание на ОН. Историјата се повторува дека секогаш постои членка на ЕУ која може да уценува. Оваа закана е повеќе реторичка отколку што би можела да има смисла, но и порака за избегнување конфликт секогаш кога можно“, забележува Јакшиќ.
Заканата дојде ненајавено, но не треба да се игнорира, имајќи предвид дека Бугарија стави вето на процесот на пристапување на Северна Македонија во ЕУ пред три години, обвинувајќи ја владата во Скопје дека користи говор на омраза против Бугарите.
![](https://static.blitz.bg/documents/newsimages/thumbnails/520/202406/1718029059-rad22.jpg)
„Не би бил изненаден ако историјата се повтори“
Вака за Блиц се сеќава Сава Митровиќ, истражувач во Центарот за европски политики, кој неодамна беше во официјална посета на Бугарија.
„Не треба да го изгубиме од вид фактот дека Бугарија, и покрај номиналната поддршка за проширувањето на ЕУ кон Западен Балкан, веќе се обиде да ја искористи својата позиција како играч на вето за да ги реализира сопствените национални интереси, дури и кога тоа беше на сметка на пошироките интереси на Унијата. Овој принцип најдиректно се применуваше во сè уште актуелното блокирање на пристапниот процес на Северна Македонија и нема да ме изненади ако во одреден момент напредокот на Србија кон ЕУ биде запрен со бугарско вето“, смета Митровиќ.
Тој потсетува дека Романија, историски многу пријателски настроена кон Белград, накратко го блокираше доделувањето кандидатски статус на Србија во 2012 година, поради различниот став за прашањето за влашкото малцинство во земјата.
„Нема да ме чуди Бугарија да направи нешто слично со Србија, повикувајќи се на принципите за заштита на човековите и малцинските права на Бугарите во Србија.
Наше е да ја подобриме положбата на сите наши сограѓани, без разлика на нивната национална, етничка или верска припадност, да покажеме дека ваквите еднострани потези немаат легитимитет и затоа претставуваат злоупотреба на едногласната процедура на одлучување“, истакна Митровиќ.
Што велат Бугарите кои живеат во Србија?
Според последниот попис, во Србија живеат 12.918 граѓани кои се самоидентификуваат како Бугари. Меѓу нив е и Стефан Стојков, претседател на Националниот совет на бугарското национално малцинство во Србија. Ден по изјавата на Радев Стојков, тој е цврст на ставот дека бугарското национално малцинство не е дискриминирано во Србија.
„Навистина, не знам во кој контекст тоа го кажа претседателот Радев. Како претседател на Националниот совет на бугарското национално малцинство во Србија, задоволен сум од односот на Република Србија кон нашето малцинство“, изјави Стојков за РТ. .
Не можеше да каже која би можела да биде целта на говорот на претседателот на Бугарија.
„Повторно велам, не знам во кој контекст тоа го кажа, имавме средби кога дојде двапати во Димитровград, кога беа претседателите тука, коментиравме, се разбира, секогаш има нешто да се подобрат работите, во образованието. културата, информациите, сите сегменти од животот, но државата Србија подеднакво се грижи за сите свои граѓани овде, вклучително и за Бугарите“, вели Стојков.
Како пример за добра соработка посочува дека кога децата ќе завршат средно образование, со одлука на бугарската влада имаат право да се запишат на соодветни факултети во Бугарија, со стипендија, студентски дом.
Ќе се огради ли бугарското малцинство?
Едно е сигурно, изјавата на Радев не придонесува за добрососедски односи, оценува Митровиќ, но вели и дека ја прифаќа со резерва.
„Креирањето и водењето на надворешната политика е одговорност на бугарската влада, чиј официјален став е дека Бугарија категорично го поддржува европскиот пат на Западен Балкан и кој до ден денес останува непроменет. Затоа, би очекувал бугарското Министерство за надворешни работи јасно да се разликува од позицијата на претседателот и уште еднаш да ја потврди целосната поддршка за европската интеграција на регионот“, вели Митровиќ.
Жигманов: Се плашам дека има други интереси
Томислав Жигманов, министер за човекови и малцински права и социјален дијалог, вели дека Владата на Србија води одговорна, инклузивна политика која ги зема предвид специфичните потреби на сите национални малцинства, вклучително и на бугарската заедница.
„Легитимните институции на бугарското национално малцинство во Република Србија - пред се Националниот совет на Бугарите, досега не дадоа значајни критички оценки за прашањата кои се во нивна надлежност, а ние успешно решивме дел од предизвиците што тие ги посочија, на пр. издавање учебници, во нивна корист.
Продолжува изработката на Акциониот план за припадниците на националните малцинства, а прашањето за економскиот развој на пограничните области каде што живеат Бугарите во Република Србија е прашањето кое е во фокусот на сите напори на владата во политиките на рамномерен регионален развој.
Прекуграничните програми на Европската Унија можат да се користат токму за овие прашања. Се плашам дека зад зборовите на претседателот на Република Бугарија стојат други интереси, а не подобрување на социјалната состојба на бугарската национална заедница“, рече тој.
Бугарското малцинство (според податоците на Блиц).
Според пописот најмногу Бугари има во:
Босилеград 4.075
Димитровград 3.669
Белград 899
Ниша 774
Војводина 1123 година