Европските лидери вршат притисок врз Путин за безусловен 30-дневен прекин на огнот во Украина

Европските лидери во саботата зајакнаа притисокот врз рускиот претседател Владимир Путин да прифати безусловен 30-дневен прекин на огнот во Украина, предупредувајќи дека во спротивно, западните сојузници ќе воведат нови санкции кон Москва и ќе ја зголемат воената поддршка за Киев.

Од клучно значење е и поддршката од американскиот претседател Доналд Трамп, кој, според европските лидери, изразил подготвеност да учествува во спроведувањето и надгледувањето на евентуалното примирје.

„Без повеќе услови, без повеќе одложувања — Путин мора да го прифати прекинот на огнот и да работи на траен мировен договор,“ изјави британскиот премиер Киер Стармер по состанокот со германскиот канцелар Фридрих Мерц и лидерите на Франција, Полска и Украина.

Во одговор, Путин ја покани Украина на „директни разговори“ на 15 мај во Истанбул, но не го спомена конкретно 30-дневниот прекин на огнот. Според извештај на Би-Би-Си, тој изјавил дека Русија сака „сериозни преговори“ за постигнување „цврст и траен мир“.

Четворицата лидери патуваа заедно со воз до Киев, каде што имаа повеќе од деветчасовна средба со украинскиот претседател Володимир Зеленски. Посетата дојде откако портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, ги отфрли повиците за продолжен прекин на огнот додека Западот не ја запре воената поддршка за Украина.

Францускиот претседател Емануел Макрон остро реагираше на рускиот став, изјавувајќи: „Секое поставување услови претставува тактика за одложување со цел да се избегне мир.“

Песков подоцна изјави дека Москва ќе „мора да размисли сериозно“, но предупреди дека „притисокот врз нас е бескорисен.“

Во текот на тричасовната дискусија во Маринскиот дворец, Макрон лично му се јави на Трамп и, заедно со другите лидери, го извести за разговорите. Според двајца официјални претставници, Трамп одговорил позитивно и изразил поддршка, иако биле само 6:45 часот наутро во Вашингтон.

Министерот за надворешни работи на Украина, Андриј Сибиха, објави фотографија од лидерите како разговараат со Трамп, нарекувајќи го разговорот „плоден.“

Подоцна, Трамп на социјалните мрежи напиша дека ова бил „потенцијално голем ден за Русија и Украина,“ без да го спомне повикот. „Ќе продолжам да работам со двете страни за ова да се реализира,“ додаде тој.

Според Макрон, предложениот прекин на огнот ќе биде надгледуван претежно од страна на САД, а ќе учествуваат и сите европски земји. Тој најави и „итно започнување“ на мировни преговори за териториите, енергетската инфраструктура и безбедносните гаранции.

Закана со нови санкции

Канцеларот Мерц на прес-конференција во Киев изјави: „Благодарни сме што американскиот претседател целосно ја поддржува нашата иницијатива.“ Тој додаде дека САД се обврзале да го следат евентуалниот прекин на огнот.

Европски претставници кои беа присутни во Киев ја оценија средбата како голем успех, особено бидејќи успеале да го вклучат Трамп, иако еден од нив предупреди дека американскиот претседател знае често да го менува ставот.

Официјални лица во Киев изразија загриженост дека Русија би можела да изврши нови воздушни напади врз главниот град, што би бил мрачен одговор на западните мировни напори.

Еден германски владин претставник потврди дека лидерите им дале инструкции на своите советници за надворешна политика веднаш да започнат подготовки за долгорочен мировен договор, доколку Русија прифати безусловен прекин на огнот.

Мерц откри дека и други земји, меѓу кои Канада, Турција и Нов Зеланд, преку видеоконференција се приклучиле на состанокот во Киев и го поддржале притисокот врз Путин.

„Голема Коалиција на Подготвени низ целиот свет е решена да спроведе нови санкции против Русија доколку Москва не се согласи,“ рече германскиот канцелар.

Зеленски најави дека новите санкции ќе го таргетираат рускиот енергетски сектор и банкарскиот систем.

Без јавна дискусија за Taurus

Мерц одби да одговори дали Германија ќе испрати крстосувачки ракети Taurus во Украина — прашање кое предизвика жестоки дебати во времето на поранешниот канцелар Олаф Шолц.

„Кои мерки ги преземаме за завршување на војната не се предмет на јавна дебата,“ рече Мерц.

Германската влада пред состанокот најави дека повеќе нема јавно да објавува информации за видот на воената поддршка што ѝ ја дава на Украина. Тимот на Мерц ја нарекува оваа стратегија „стратегиска нејасност“ — концепт кој прв го промовираше Макрон.

Зеленски се согласи со новата германска линија, велејќи дека не сака да зборува јавно за конкретни оружја или нивните количини.

Како конкретен резултат од состанокот, западните сојузници најавија дека ќе ја зголемат финансиската и логистичка поддршка за Украина, овозможувајќи повеќе оружје на теренот, вклучително и тенкови, дронови, муниција и долгорочни ракети.

Еден претставник изјави дека учеството на Мерц во средбата е од клучно значење бидејќи, како најмоќна европска економија, Германија ќе финансира голем дел од украинската одбранбена индустрија.