Европа мора да се зајакне, но решението е во партнерство со САД и обединета ЕУ
Европа може да опстане без американска воена поддршка, но тоа би барало четврт век и инвестиција од над еден билион долари, според нов извештај на Меѓународниот институт за стратешки студии. Овој заклучок само ја нагласува суштинската важност на евро-атлантското сојузништво и потребата за уште потесна соработка помеѓу Европската унија и САД.
Извештајот објавен во четвртокот укажува дека евентуално повлекување на САД од Европа би ја оставило НАТО ранлива на руски закани и би наметнало „тешки избори“ за европските сојузници во однос на пополнување на капацитетските празнини.
Цената за комплетна замена на американската опрема и персонал би достигнала околу 1 билион долари за 25 години. Најскапите ставки се 400 тактички борбени авиони, 20 разурнувачи и 24 системи за ПВО со долг дострел. Замена на 128.000 американски војници во евентуален конфликт со Русија би чинела над 12 милијарди долари.
Но, парите не се единствениот проблем. Дури и со политичка волја и финансии, европската индустрија моментално нема капацитет да ја замени американската технологија. Недостигот од стручни кадри, тесните грла во синџирот на снабдување и административните пречки ја прават оваа трансформација многу тешка.
Сепак, во целата оваа слика има и позитивни сигнали. Податоците покажуваат дека Европа веќе троши повеќе за сопствената одбрана — 52% од вредноста на воени тендери меѓу 2022 и 2024 година се доделени на европски производители. Земјите-членки на НАТО, поттикнати од руската агресија врз Украина, ги зголемија своите буџети за одбрана, стремејќи се да ја достигнат или надминат целта од 2% од БДП.
Во тој контекст, потребата за силна, интегрирана европска одбрана не е спротивна на НАТО и САД, туку нејзин природен развој. Наместо раздвојување, Европа и Америка треба да се движат кон ново поглавје на реципрочна почит, одговорност и соработка.
Европа мора да инвестира во своите воени капацитети, но тоа мора да биде дел од поширока стратегија на транс-атлантска безбедност. Францускиот претседател Емануел Макрон има право кога вели дека Европа мора да ја преземе својата судбина во свои раце, но таа судбина мора да биде дел од заедничкиот евро-американски сојуз, втемелен на вредности, демократија и заедничка безбедност.
Истовремено, САД мора да ја препознаат важноста на Европа како рамноправен партнер, а не само како „клиент“ на безбедносна услуга. Реконструкцијата на меѓусебната доверба е клучна, особено по турбулентностите предизвикани од изјавите на поранешниот претседател Доналд Трамп за можноста за напуштање на НАТО.
Силна Европа значи силен НАТО. Силна ЕУ со модерни и координирани воени капацитети е најдобриот начин да се обезбеди долгорочна стабилност на континентот и да се задржи стратегиското партнерство со САД живо и динамично.
Конечно, само заеднички — Европа, САД и НАТО — можат вистински да одговорат на заканите од 21-от век. Безбедноста не е национален проект, туку заедничка обврска. Иднината припаѓа на оние што градат мостови, а не ѕидови.