Директорот на Saab бара фонд на ЕУ од 100 милијарди евра за одбрана
12 јуни 2025
• од Гоце Кически
Европската унија и нејзините земји-членки имаат за цел значително зголемување на капацитетите за одбранбено производство до крајот на оваа деценија, период кога разузнавачки служби проценуваат дека Русија може повторно да биде способна за напад врз европска земја.
Микаел Јохансон, извршен директор на шведската одбранбена и безбедносна компанија Saab, кој од 15 јуни ќе стане претседател на најголемото здружение на одбранбената индустрија во Европа (ASD), изјави дека создавање заеднички европски фонд за одбрана од десетици милијарди евра може да придонесе за побрзо затворање на критичните празнини во капацитетите и финансирање на водечки проекти. Но, според него, тоа бара политичко водство.
„Можеби е пожелно размислување, но ако државите навистина би биле подготвени да вложат дел од нивните буџети за одбрана во заеднички фонд... тоа би овозможило финансирање на водечки заеднички проекти“, рече Јохансон за време на Самитот за одбрана и безбедност во Брисел.
Планот на Европската комисија наречен Readiness 2030, претставен во март, се потпира на две главни финансиски компоненти: олеснување на фискалните правила поврзани со трошење за одбрана, со што Комисијата очекува вложувања од околу 650 милијарди евра во наредните четири години, како и инструмент за заем на вредност од 150 милијарди евра, наречен SAFE.
Иако овие алатки формално постојат, Јохансон нагласи дека досега тие се оставени на одлука на индивидуалните влади и нивните непосредни приоритети. Тој смета дека новата европска регулатива – Европска програма за одбранбена индустрија (EDIP), предложена во почетокот на 2024 година – би можела да биде вистинското место за создавање таков заеднички фонд.
Сегашниот план предвидува 1,5 милијарди евра од буџетот на ЕУ за периодот 2025–2027, но Јохансон смета дека за големи проекти ќе бидат потребни најмалку „сто милијарди евра“. Тој, сепак, признава дека тоа е „огромен чекор“ и додава: „Навистина не знам како да се постигне тоа. Станува збор за политички одлуки“.
Одбраната е исклучително чувствителна тема во ЕУ, бидејќи спаѓа под национална надлежност. Земјите-членки силно ги штитат своите домашни индустрии, што доведе до фрагментиран пазар и послаба интероперабилност меѓу системите, како и помала агилност на индустријата во одговор на кризи.
Во обид да го надмине ова, ЕУ идентификува седум приоритетни области за зајакнување на капацитетите: муниција, беспилотни и анти-дрон системи, воздушна одбрана, воена мобилност, електронско војување и други. Европските компании можат да ги задоволат повеќето од континенталните потреби, според Јохансон, но заостануваат зад САД во некои клучни области, како интегрирани ракетни системи, далекусежни способности за напад и напредни автономни системи.
Со оглед на тоа што Вашингтон сè повеќе испраќа нејасни пораки за својата долгорочна посветеност кон европската безбедност, ЕУ може да има корист од повеќе европски пристап и заедничко финансирање на стратешки проекти, рече Јохансон. Овие би можеле да се реализираат преку т.н. „коалиции на подготвени“ држави или компании што би развивале заеднички системи.
„Но тоа не е лесно, бидејќи секогаш постои компромис помеѓу националниот суверенитет и создавање меѓузависности“, додаде тој.
Европската комисија истовремено подготвува нов предлог кој ќе биде претставен следната недела, а кој има за цел да ја намали бирократијата во одбранбениот сектор и да овозможи побрза реализација на проекти.
Директорот на Saab бара фонд на ЕУ од 100 милијарди евра за одбрана
12 јуни 2025
• од Гоце Кически
Европската унија и нејзините земји-членки имаат за цел значително зголемување на капацитетите за одбранбено производство до крајот на оваа деценија, период кога разузнавачки служби проценуваат дека Русија може повторно да биде способна за напад врз европска земја.
Микаел Јохансон, извршен директор на шведската одбранбена и безбедносна компанија Saab, кој од 15 јуни ќе стане претседател на најголемото здружение на одбранбената индустрија во Европа (ASD), изјави дека создавање заеднички европски фонд за одбрана од десетици милијарди евра може да придонесе за побрзо затворање на критичните празнини во капацитетите и финансирање на водечки проекти. Но, според него, тоа бара политичко водство.
„Можеби е пожелно размислување, но ако државите навистина би биле подготвени да вложат дел од нивните буџети за одбрана во заеднички фонд... тоа би овозможило финансирање на водечки заеднички проекти“, рече Јохансон за време на Самитот за одбрана и безбедност во Брисел.
Планот на Европската комисија наречен Readiness 2030, претставен во март, се потпира на две главни финансиски компоненти: олеснување на фискалните правила поврзани со трошење за одбрана, со што Комисијата очекува вложувања од околу 650 милијарди евра во наредните четири години, како и инструмент за заем на вредност од 150 милијарди евра, наречен SAFE.
Иако овие алатки формално постојат, Јохансон нагласи дека досега тие се оставени на одлука на индивидуалните влади и нивните непосредни приоритети. Тој смета дека новата европска регулатива – Европска програма за одбранбена индустрија (EDIP), предложена во почетокот на 2024 година – би можела да биде вистинското место за создавање таков заеднички фонд.
Сегашниот план предвидува 1,5 милијарди евра од буџетот на ЕУ за периодот 2025–2027, но Јохансон смета дека за големи проекти ќе бидат потребни најмалку „сто милијарди евра“. Тој, сепак, признава дека тоа е „огромен чекор“ и додава: „Навистина не знам како да се постигне тоа. Станува збор за политички одлуки“.
Одбраната е исклучително чувствителна тема во ЕУ, бидејќи спаѓа под национална надлежност. Земјите-членки силно ги штитат своите домашни индустрии, што доведе до фрагментиран пазар и послаба интероперабилност меѓу системите, како и помала агилност на индустријата во одговор на кризи.
Во обид да го надмине ова, ЕУ идентификува седум приоритетни области за зајакнување на капацитетите: муниција, беспилотни и анти-дрон системи, воздушна одбрана, воена мобилност, електронско војување и други. Европските компании можат да ги задоволат повеќето од континенталните потреби, според Јохансон, но заостануваат зад САД во некои клучни области, како интегрирани ракетни системи, далекусежни способности за напад и напредни автономни системи.
Со оглед на тоа што Вашингтон сè повеќе испраќа нејасни пораки за својата долгорочна посветеност кон европската безбедност, ЕУ може да има корист од повеќе европски пристап и заедничко финансирање на стратешки проекти, рече Јохансон. Овие би можеле да се реализираат преку т.н. „коалиции на подготвени“ држави или компании што би развивале заеднички системи.
„Но тоа не е лесно, бидејќи секогаш постои компромис помеѓу националниот суверенитет и создавање меѓузависности“, додаде тој.
Европската комисија истовремено подготвува нов предлог кој ќе биде претставен следната недела, а кој има за цел да ја намали бирократијата во одбранбениот сектор и да овозможи побрза реализација на проекти.
Директорот на Saab бара фонд на ЕУ од 100 милијарди евра за одбрана
12 јуни 2025
• од Гоце Кически
Европската унија и нејзините земји-членки имаат за цел значително зголемување на капацитетите за одбранбено производство до крајот на оваа деценија, период кога разузнавачки служби проценуваат дека Русија може повторно да биде способна за напад врз европска земја.
Микаел Јохансон, извршен директор на шведската одбранбена и безбедносна компанија Saab, кој од 15 јуни ќе стане претседател на најголемото здружение на одбранбената индустрија во Европа (ASD), изјави дека создавање заеднички европски фонд за одбрана од десетици милијарди евра може да придонесе за побрзо затворање на критичните празнини во капацитетите и финансирање на водечки проекти. Но, според него, тоа бара политичко водство.
„Можеби е пожелно размислување, но ако државите навистина би биле подготвени да вложат дел од нивните буџети за одбрана во заеднички фонд... тоа би овозможило финансирање на водечки заеднички проекти“, рече Јохансон за време на Самитот за одбрана и безбедност во Брисел.
Планот на Европската комисија наречен Readiness 2030, претставен во март, се потпира на две главни финансиски компоненти: олеснување на фискалните правила поврзани со трошење за одбрана, со што Комисијата очекува вложувања од околу 650 милијарди евра во наредните четири години, како и инструмент за заем на вредност од 150 милијарди евра, наречен SAFE.
Иако овие алатки формално постојат, Јохансон нагласи дека досега тие се оставени на одлука на индивидуалните влади и нивните непосредни приоритети. Тој смета дека новата европска регулатива – Европска програма за одбранбена индустрија (EDIP), предложена во почетокот на 2024 година – би можела да биде вистинското место за создавање таков заеднички фонд.
Сегашниот план предвидува 1,5 милијарди евра од буџетот на ЕУ за периодот 2025–2027, но Јохансон смета дека за големи проекти ќе бидат потребни најмалку „сто милијарди евра“. Тој, сепак, признава дека тоа е „огромен чекор“ и додава: „Навистина не знам како да се постигне тоа. Станува збор за политички одлуки“.
Одбраната е исклучително чувствителна тема во ЕУ, бидејќи спаѓа под национална надлежност. Земјите-членки силно ги штитат своите домашни индустрии, што доведе до фрагментиран пазар и послаба интероперабилност меѓу системите, како и помала агилност на индустријата во одговор на кризи.
Во обид да го надмине ова, ЕУ идентификува седум приоритетни области за зајакнување на капацитетите: муниција, беспилотни и анти-дрон системи, воздушна одбрана, воена мобилност, електронско војување и други. Европските компании можат да ги задоволат повеќето од континенталните потреби, според Јохансон, но заостануваат зад САД во некои клучни области, како интегрирани ракетни системи, далекусежни способности за напад и напредни автономни системи.
Со оглед на тоа што Вашингтон сè повеќе испраќа нејасни пораки за својата долгорочна посветеност кон европската безбедност, ЕУ може да има корист од повеќе европски пристап и заедничко финансирање на стратешки проекти, рече Јохансон. Овие би можеле да се реализираат преку т.н. „коалиции на подготвени“ држави или компании што би развивале заеднички системи.
„Но тоа не е лесно, бидејќи секогаш постои компромис помеѓу националниот суверенитет и создавање меѓузависности“, додаде тој.
Европската комисија истовремено подготвува нов предлог кој ќе биде претставен следната недела, а кој има за цел да ја намали бирократијата во одбранбениот сектор и да овозможи побрза реализација на проекти.