19 јули 2025
• од Станча Јаќимовски
Димитар Списаревски (1916–1943) е еден од најистакнатите бугарски авијатичари и национални херои, познат по неговиот херојски чин на само-жртвување за време на Втората светска војна. Неговото име останува врежано во колективната меморија како симбол на патриотизам, одлучност и непоколеблива љубов кон татковината.
Димитар Списаревски е роден на 19 јули 1916 година во Добрич, тогашен дел од Кралството Бугарија. Поради политичките турбуленции и промената на териториите по Балканските војни и Првата светска војна, неговото семејство се преселува во Софија. Таму го завршува средното образование, по што се запишува во Военото училиште, а потоа се специјализира како борбен пилот.
Списаревски бил дел од Кралските бугарски воздухопловни сили, и служел како ловечки пилот во 1940-тите години, кога Бугарија, како сојузник на Оската, била изложена на воздушни напади од страна на сојузничките сили.
На 20 декември 1943 година, над Софија се води жестока воздушна битка против англо-американските бомбардери. Во недостаток на муниција и без можност за директна борба, Списаревски го насочува својот авион Messerschmitt Bf 109 директно во еден американски бомбардер B-24 Liberator, извршувајќи самоубиствен удар. Со тоа спречува натамошни разурнувања и спасува многу животи на земјата, но и самиот загинува во тој чин.
Димитар Списаревски постхумно станува национален херој во Бугарија. Денес, неговиот живот и дело се изучуваат како пример за храброст и саможртва. Во негова чест се именувани улици, споменици и училишта, а неговиот лик често се користи како симбол на бугарската авијација.
Неговиот подвиг останува дел од историјата на европскиот отпор за време на Втората светска војна, при што херојството на Списаревски е споредувано со слични чиневи на други авијатичари во светот, кои го дале својот живот во обид да спречат уште поголеми трагедии.
Заклучок
Иако неговата приказна често е заборавена надвор од Бугарија, Димитар Списаревски останува вечен симбол на самопожртвуваност и љубов кон татковината. Неговото дело заслужува пошироко внимание и признание низ целиот Балкан и пошироко, како потсетник за трагичните, но и херојски страни на војната.
ВЛЕН: Ќе бидеме глас на еднаквоста за сите институции на албанското наследство