Скандал во Европскиот парламент: Улогата на Скопје во спорниот извештај за С.Македонија
03 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Во 2022 година, Европскиот парламент беше потресен од големиот корупциски скандал „Катаргејт“, кој сериозно ја наруши довербата во институцијата. Денес, вниманието е насочено кон нова контроверза, која потенцијално има уште подлабоки импликации – сомнежи за странско влијание од страна на Северна Македонија во процесот на изработка на клучен извештај за нејзиниот напредок кон членство во Европската Унија. Во центарот на скандалот се наоѓа австрискиот европратеник Томас Вајц од групата на Зелените, кој е назначен како известувач за Северна Македонија.
Извештајот што предизвика бурни реакции
Извештајот на Вајц, на прв поглед, изгледа како рутински дел од мониторингот на земјите кандидати. Но реакциите – особено од Бугарија – беа остри и недвосмислени. Бугарското Народно собрание и неколку европратеници го опишаа како „Катаргејт без пари“, обвинувајќи го Вајц за пристрасност, едностраност и тесна координација со владата во Скопје при изработка на документот.
Податоците од Регистарот за транспарентност на ЕП, изјави на премиерот на Северна Македонија Христијан Мицкоски и новинарски истражувања откриваат дека Вајц имал најмалку 31 средба со македонски претставници помеѓу ноември 2024 и мај 2025 година. За споредба, имал само една средба со бугарски претставници и ниту една со претставници на бугарската заедница во Северна Македонија, ниту со жртви на етничко насилство или политичко прогонство.
Селективна транспарентност и прикривање
Особено загрижувачки е фактот дека овие средби првично не беа пријавени. Регистарот за транспарентност прикажуваше само пет средби, сите од декември 2024 година. Дури по јавниот притисок и медиумските обелоденувања, Вајц ретроактивно пријави уште 26 средби, дел од кои надвор од дозволениот рок. Во истиот период, тој редовно пријавувал средби поврзани со други комисии, што упатува на намерно прикривање на активностите поврзани со Северна Македонија.
Предвремено координирање со Скопје
Премиерот Мицкоски, уште пред завршувањето на извештајот, јавно прецизираше што ќе содржи документот – вклучувајќи четири спомнувања на „македонскиот јазик и идентитет“, и покрај тоа што тие точки во тој момент сѐ уште беа доверливи. Тоа укажува дека македонските власти имале пристап до содржината на извештајот додека уште бил во изработка. Вајц подоцна призна дека Скопје добило увид во предлозите за компромис, но негираше дека тие влијаеле врз содржината.
Лобирање во клучна фаза
Во мај 2025 година, делегација од осум пратеници од Северна Македонија го посети Брисел токму кога се финализираше извештајот. Средбите со Вајц и други европратеници се одржаа буквално пред последните дискусии по текстот. Овие активности сериозно ја разнишуваат довербата во независноста на процесот. Во исто време, претставници на бугарската заедница или граѓански организации не добија ни приближно сличен третман.
Истовремено, Вајц отфрли повеќе од 40 амандмани од европратеници што се однесуваат на говор на омраза, етничка дискриминација и злоупотреба на судскиот систем против Македонци со бугарско самоопределување. Наместо тоа, во извештајот се задржани нејасни формулации за „меѓуетничко напрежение“, без да се споменат конкретни групи или жртви.
Јавно дезинформирање
Настапите на Вајц во медиумите уште повеќе ја продлабочија кризата. Во интервју на бугарската bTV, тој изјави дека во извештајот нема признавање на македонскиот јазик, иако всушност две амандмани директно содржат такви формулации – нешто што Скопје го славеше како дипломатски успех.
Загрозен процес на проширување
Рамката за проширување од 2022 година предвидува Северна Македонија да ги исполни своите обврски, вклучувајќи ги правата на малцинствата и добрососедските односи. Според бугарските европратеници, извештајот на Вајц го нарушува овој баланс, фаворизирајќи го наративот на македонската влада. Амандмани за неутрален јазик се отфрлени, а речиси идентични формулации за признавање на македонскиот идентитет се повторуваат шест пати, што упатува на надворешна координација.
Мицкоски потоа го искористи извештајот за да се спротивстави на уставните измени, што дополнително го забави европскиот процес на земјата.
Повик за одговорност
Продолжувањето на процесот врз основа на овој извештај би испратило порака дека странското влијание и пристрасноста се толерирани во институциите на ЕУ. Бугарски европратеници од сите политички партии побараа гласањето за извештајот да се стопира и да се покрене официјална истрага за однесувањето на Вајц. Според нив, кредибилитетот на процесот на проширување и довербата на граѓаните во ЕУ зависат токму од овие прашања.
Овој скандал не е само дипломатски инцидент – тој е тест за тоа дали Европскиот парламент може да остане независен, транспарентен и принципиелен во една од своите најчувствителни мисии: проширување на Унијата.
Извор: euractiv.bg
Скандал во Европскиот парламент: Улогата на Скопје во спорниот извештај за С.Македонија
03 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Во 2022 година, Европскиот парламент беше потресен од големиот корупциски скандал „Катаргејт“, кој сериозно ја наруши довербата во институцијата. Денес, вниманието е насочено кон нова контроверза, која потенцијално има уште подлабоки импликации – сомнежи за странско влијание од страна на Северна Македонија во процесот на изработка на клучен извештај за нејзиниот напредок кон членство во Европската Унија. Во центарот на скандалот се наоѓа австрискиот европратеник Томас Вајц од групата на Зелените, кој е назначен како известувач за Северна Македонија.
Извештајот што предизвика бурни реакции
Извештајот на Вајц, на прв поглед, изгледа како рутински дел од мониторингот на земјите кандидати. Но реакциите – особено од Бугарија – беа остри и недвосмислени. Бугарското Народно собрание и неколку европратеници го опишаа како „Катаргејт без пари“, обвинувајќи го Вајц за пристрасност, едностраност и тесна координација со владата во Скопје при изработка на документот.
Податоците од Регистарот за транспарентност на ЕП, изјави на премиерот на Северна Македонија Христијан Мицкоски и новинарски истражувања откриваат дека Вајц имал најмалку 31 средба со македонски претставници помеѓу ноември 2024 и мај 2025 година. За споредба, имал само една средба со бугарски претставници и ниту една со претставници на бугарската заедница во Северна Македонија, ниту со жртви на етничко насилство или политичко прогонство.
Селективна транспарентност и прикривање
Особено загрижувачки е фактот дека овие средби првично не беа пријавени. Регистарот за транспарентност прикажуваше само пет средби, сите од декември 2024 година. Дури по јавниот притисок и медиумските обелоденувања, Вајц ретроактивно пријави уште 26 средби, дел од кои надвор од дозволениот рок. Во истиот период, тој редовно пријавувал средби поврзани со други комисии, што упатува на намерно прикривање на активностите поврзани со Северна Македонија.
Предвремено координирање со Скопје
Премиерот Мицкоски, уште пред завршувањето на извештајот, јавно прецизираше што ќе содржи документот – вклучувајќи четири спомнувања на „македонскиот јазик и идентитет“, и покрај тоа што тие точки во тој момент сѐ уште беа доверливи. Тоа укажува дека македонските власти имале пристап до содржината на извештајот додека уште бил во изработка. Вајц подоцна призна дека Скопје добило увид во предлозите за компромис, но негираше дека тие влијаеле врз содржината.
Лобирање во клучна фаза
Во мај 2025 година, делегација од осум пратеници од Северна Македонија го посети Брисел токму кога се финализираше извештајот. Средбите со Вајц и други европратеници се одржаа буквално пред последните дискусии по текстот. Овие активности сериозно ја разнишуваат довербата во независноста на процесот. Во исто време, претставници на бугарската заедница или граѓански организации не добија ни приближно сличен третман.
Истовремено, Вајц отфрли повеќе од 40 амандмани од европратеници што се однесуваат на говор на омраза, етничка дискриминација и злоупотреба на судскиот систем против Македонци со бугарско самоопределување. Наместо тоа, во извештајот се задржани нејасни формулации за „меѓуетничко напрежение“, без да се споменат конкретни групи или жртви.
Јавно дезинформирање
Настапите на Вајц во медиумите уште повеќе ја продлабочија кризата. Во интервју на бугарската bTV, тој изјави дека во извештајот нема признавање на македонскиот јазик, иако всушност две амандмани директно содржат такви формулации – нешто што Скопје го славеше како дипломатски успех.
Загрозен процес на проширување
Рамката за проширување од 2022 година предвидува Северна Македонија да ги исполни своите обврски, вклучувајќи ги правата на малцинствата и добрососедските односи. Според бугарските европратеници, извештајот на Вајц го нарушува овој баланс, фаворизирајќи го наративот на македонската влада. Амандмани за неутрален јазик се отфрлени, а речиси идентични формулации за признавање на македонскиот идентитет се повторуваат шест пати, што упатува на надворешна координација.
Мицкоски потоа го искористи извештајот за да се спротивстави на уставните измени, што дополнително го забави европскиот процес на земјата.
Повик за одговорност
Продолжувањето на процесот врз основа на овој извештај би испратило порака дека странското влијание и пристрасноста се толерирани во институциите на ЕУ. Бугарски европратеници од сите политички партии побараа гласањето за извештајот да се стопира и да се покрене официјална истрага за однесувањето на Вајц. Според нив, кредибилитетот на процесот на проширување и довербата на граѓаните во ЕУ зависат токму од овие прашања.
Овој скандал не е само дипломатски инцидент – тој е тест за тоа дали Европскиот парламент може да остане независен, транспарентен и принципиелен во една од своите најчувствителни мисии: проширување на Унијата.
Извор: euractiv.bg
Скандал во Европскиот парламент: Улогата на Скопје во спорниот извештај за С.Македонија
03 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Во 2022 година, Европскиот парламент беше потресен од големиот корупциски скандал „Катаргејт“, кој сериозно ја наруши довербата во институцијата. Денес, вниманието е насочено кон нова контроверза, која потенцијално има уште подлабоки импликации – сомнежи за странско влијание од страна на Северна Македонија во процесот на изработка на клучен извештај за нејзиниот напредок кон членство во Европската Унија. Во центарот на скандалот се наоѓа австрискиот европратеник Томас Вајц од групата на Зелените, кој е назначен како известувач за Северна Македонија.
Извештајот што предизвика бурни реакции
Извештајот на Вајц, на прв поглед, изгледа како рутински дел од мониторингот на земјите кандидати. Но реакциите – особено од Бугарија – беа остри и недвосмислени. Бугарското Народно собрание и неколку европратеници го опишаа како „Катаргејт без пари“, обвинувајќи го Вајц за пристрасност, едностраност и тесна координација со владата во Скопје при изработка на документот.
Податоците од Регистарот за транспарентност на ЕП, изјави на премиерот на Северна Македонија Христијан Мицкоски и новинарски истражувања откриваат дека Вајц имал најмалку 31 средба со македонски претставници помеѓу ноември 2024 и мај 2025 година. За споредба, имал само една средба со бугарски претставници и ниту една со претставници на бугарската заедница во Северна Македонија, ниту со жртви на етничко насилство или политичко прогонство.
Селективна транспарентност и прикривање
Особено загрижувачки е фактот дека овие средби првично не беа пријавени. Регистарот за транспарентност прикажуваше само пет средби, сите од декември 2024 година. Дури по јавниот притисок и медиумските обелоденувања, Вајц ретроактивно пријави уште 26 средби, дел од кои надвор од дозволениот рок. Во истиот период, тој редовно пријавувал средби поврзани со други комисии, што упатува на намерно прикривање на активностите поврзани со Северна Македонија.
Предвремено координирање со Скопје
Премиерот Мицкоски, уште пред завршувањето на извештајот, јавно прецизираше што ќе содржи документот – вклучувајќи четири спомнувања на „македонскиот јазик и идентитет“, и покрај тоа што тие точки во тој момент сѐ уште беа доверливи. Тоа укажува дека македонските власти имале пристап до содржината на извештајот додека уште бил во изработка. Вајц подоцна призна дека Скопје добило увид во предлозите за компромис, но негираше дека тие влијаеле врз содржината.
Лобирање во клучна фаза
Во мај 2025 година, делегација од осум пратеници од Северна Македонија го посети Брисел токму кога се финализираше извештајот. Средбите со Вајц и други европратеници се одржаа буквално пред последните дискусии по текстот. Овие активности сериозно ја разнишуваат довербата во независноста на процесот. Во исто време, претставници на бугарската заедница или граѓански организации не добија ни приближно сличен третман.
Истовремено, Вајц отфрли повеќе од 40 амандмани од европратеници што се однесуваат на говор на омраза, етничка дискриминација и злоупотреба на судскиот систем против Македонци со бугарско самоопределување. Наместо тоа, во извештајот се задржани нејасни формулации за „меѓуетничко напрежение“, без да се споменат конкретни групи или жртви.
Јавно дезинформирање
Настапите на Вајц во медиумите уште повеќе ја продлабочија кризата. Во интервју на бугарската bTV, тој изјави дека во извештајот нема признавање на македонскиот јазик, иако всушност две амандмани директно содржат такви формулации – нешто што Скопје го славеше како дипломатски успех.
Загрозен процес на проширување
Рамката за проширување од 2022 година предвидува Северна Македонија да ги исполни своите обврски, вклучувајќи ги правата на малцинствата и добрососедските односи. Според бугарските европратеници, извештајот на Вајц го нарушува овој баланс, фаворизирајќи го наративот на македонската влада. Амандмани за неутрален јазик се отфрлени, а речиси идентични формулации за признавање на македонскиот идентитет се повторуваат шест пати, што упатува на надворешна координација.
Мицкоски потоа го искористи извештајот за да се спротивстави на уставните измени, што дополнително го забави европскиот процес на земјата.
Повик за одговорност
Продолжувањето на процесот врз основа на овој извештај би испратило порака дека странското влијание и пристрасноста се толерирани во институциите на ЕУ. Бугарски европратеници од сите политички партии побараа гласањето за извештајот да се стопира и да се покрене официјална истрага за однесувањето на Вајц. Според нив, кредибилитетот на процесот на проширување и довербата на граѓаните во ЕУ зависат токму од овие прашања.
Овој скандал не е само дипломатски инцидент – тој е тест за тоа дали Европскиот парламент може да остане независен, транспарентен и принципиелен во една од своите најчувствителни мисии: проширување на Унијата.
Извор: euractiv.bg