С. Македонија тивко исчезнува: До 2050 ќе го изгубиме секој десетти граѓанин
13 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
С. Македонија се наоѓа меѓу првите 20 земји во светот со најголем пад на населението, според најновата студија на Армас (2023). Заедно со Албанија, Србија и Босна и Херцеговина, земјата е означена како едно од жариштата на депопулација во Европа – регион што се соочува со сериозни демографски предизвици предизвикани од ниски стапки на наталитет и зголемена емиграција.
Според проценките, до 2050 година Македонија ќе загуби околу 11% од своето население. Ситуацијата е уште поалармантна во соседните земји: Србија се очекува да изгуби 19% од населението, Босна и Херцеговина 18,2%, а Албанија 16%. Главните причини се нискиот фертилитет – односно бројот на деца по жена – и високите стапки на иселување, особено меѓу младата и работоспособна популација.
Наталитет под прагот на демографска обнова
Демографите алармираат дека стапките на фертилитет во регионот се далеку под неопходниот праг од 2,1 деца по жена за одржување на стабилно население. Во Македонија овој показател изнесува 1,47, во Србија 1,42, во Албанија 1,55, додека во Босна и Херцеговина е најниска – само 1,37. Ваквите бројки укажуваат на напредувачка природна депопулација, дури и без да се земе предвид миграцијата.
Масовна емиграција
Во последните три децении, земјите од Западен Балкан доживеаја значителна емиграција. Најмногу погодени се Босна и Херцеговина и Албанија, каде што 49% и 44% од вкупното население, соодветно, живеат во странство. Следат Северна Македонија со 34% и Црна Гора со 21%, додека Србија има најмал процент на мигранти – околу 15%.
Студијата наведува дека младите луѓе се особено засегнати, принудени да заминуваат поради сиромаштија, невработеност, политичка нестабилност и корупција. Работната сила се сели во земји со подобри плати и животен стандард, оставајќи празнина во локалните економии и дополнително ослабнувајќи ги социјалните и здравствените системи.
Недостаток на точни податоци
Еден од главните проблеми во адресирањето на овие трендови е лошата статистичка инфраструктура. Многу земји немаат прецизни или ажурирани податоци за миграцијата, често поради неусогласени дефиниции за резидентност или политички интервенции. Северна Македонија, на пример, речиси две децении не спроведе целосен попис на населението, што го отежнува реалното мерење на демографските промени.
Дополнително, не постои унифициран регистар на населението во земјите од Западен Балкан, што придонесува за потценети или неточни извештаи за миграција и демографски состојби.
Последици по иднината
Центарот за истражување и развој на политики врши анализа на демографските текови во регионот, со фокус на тоа како тие ќе влијаат врз долгорочната одржливост на финансиските, здравствените и социјалните системи. Преку економско моделирање, се очекува да се процени дали постојните политики може да одговорат на потребите на една стареечка и намалена популација.
Ако не се преземат итни мерки, Македонија и соседните земји би можеле да се соочат со сериозни социјални и економски последици – од недостиг на работна сила до распад на основните јавни услуги.
Заклучок: Демографската криза не е само прашање на бројки – тоа е прашање на иднината на една земја. Македонија се соочува со избор: или ќе го игнорира проблемот, или ќе преземе храбри и сеопфатни чекори за справување со миграцијата, подобрување на животните услови и стимулирање на наталитетот.
С. Македонија тивко исчезнува: До 2050 ќе го изгубиме секој десетти граѓанин
13 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
С. Македонија се наоѓа меѓу првите 20 земји во светот со најголем пад на населението, според најновата студија на Армас (2023). Заедно со Албанија, Србија и Босна и Херцеговина, земјата е означена како едно од жариштата на депопулација во Европа – регион што се соочува со сериозни демографски предизвици предизвикани од ниски стапки на наталитет и зголемена емиграција.
Според проценките, до 2050 година Македонија ќе загуби околу 11% од своето население. Ситуацијата е уште поалармантна во соседните земји: Србија се очекува да изгуби 19% од населението, Босна и Херцеговина 18,2%, а Албанија 16%. Главните причини се нискиот фертилитет – односно бројот на деца по жена – и високите стапки на иселување, особено меѓу младата и работоспособна популација.
Наталитет под прагот на демографска обнова
Демографите алармираат дека стапките на фертилитет во регионот се далеку под неопходниот праг од 2,1 деца по жена за одржување на стабилно население. Во Македонија овој показател изнесува 1,47, во Србија 1,42, во Албанија 1,55, додека во Босна и Херцеговина е најниска – само 1,37. Ваквите бројки укажуваат на напредувачка природна депопулација, дури и без да се земе предвид миграцијата.
Масовна емиграција
Во последните три децении, земјите од Западен Балкан доживеаја значителна емиграција. Најмногу погодени се Босна и Херцеговина и Албанија, каде што 49% и 44% од вкупното население, соодветно, живеат во странство. Следат Северна Македонија со 34% и Црна Гора со 21%, додека Србија има најмал процент на мигранти – околу 15%.
Студијата наведува дека младите луѓе се особено засегнати, принудени да заминуваат поради сиромаштија, невработеност, политичка нестабилност и корупција. Работната сила се сели во земји со подобри плати и животен стандард, оставајќи празнина во локалните економии и дополнително ослабнувајќи ги социјалните и здравствените системи.
Недостаток на точни податоци
Еден од главните проблеми во адресирањето на овие трендови е лошата статистичка инфраструктура. Многу земји немаат прецизни или ажурирани податоци за миграцијата, често поради неусогласени дефиниции за резидентност или политички интервенции. Северна Македонија, на пример, речиси две децении не спроведе целосен попис на населението, што го отежнува реалното мерење на демографските промени.
Дополнително, не постои унифициран регистар на населението во земјите од Западен Балкан, што придонесува за потценети или неточни извештаи за миграција и демографски состојби.
Последици по иднината
Центарот за истражување и развој на политики врши анализа на демографските текови во регионот, со фокус на тоа како тие ќе влијаат врз долгорочната одржливост на финансиските, здравствените и социјалните системи. Преку економско моделирање, се очекува да се процени дали постојните политики може да одговорат на потребите на една стареечка и намалена популација.
Ако не се преземат итни мерки, Македонија и соседните земји би можеле да се соочат со сериозни социјални и економски последици – од недостиг на работна сила до распад на основните јавни услуги.
Заклучок: Демографската криза не е само прашање на бројки – тоа е прашање на иднината на една земја. Македонија се соочува со избор: или ќе го игнорира проблемот, или ќе преземе храбри и сеопфатни чекори за справување со миграцијата, подобрување на животните услови и стимулирање на наталитетот.
С. Македонија тивко исчезнува: До 2050 ќе го изгубиме секој десетти граѓанин
13 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
С. Македонија се наоѓа меѓу првите 20 земји во светот со најголем пад на населението, според најновата студија на Армас (2023). Заедно со Албанија, Србија и Босна и Херцеговина, земјата е означена како едно од жариштата на депопулација во Европа – регион што се соочува со сериозни демографски предизвици предизвикани од ниски стапки на наталитет и зголемена емиграција.
Според проценките, до 2050 година Македонија ќе загуби околу 11% од своето население. Ситуацијата е уште поалармантна во соседните земји: Србија се очекува да изгуби 19% од населението, Босна и Херцеговина 18,2%, а Албанија 16%. Главните причини се нискиот фертилитет – односно бројот на деца по жена – и високите стапки на иселување, особено меѓу младата и работоспособна популација.
Наталитет под прагот на демографска обнова
Демографите алармираат дека стапките на фертилитет во регионот се далеку под неопходниот праг од 2,1 деца по жена за одржување на стабилно население. Во Македонија овој показател изнесува 1,47, во Србија 1,42, во Албанија 1,55, додека во Босна и Херцеговина е најниска – само 1,37. Ваквите бројки укажуваат на напредувачка природна депопулација, дури и без да се земе предвид миграцијата.
Масовна емиграција
Во последните три децении, земјите од Западен Балкан доживеаја значителна емиграција. Најмногу погодени се Босна и Херцеговина и Албанија, каде што 49% и 44% од вкупното население, соодветно, живеат во странство. Следат Северна Македонија со 34% и Црна Гора со 21%, додека Србија има најмал процент на мигранти – околу 15%.
Студијата наведува дека младите луѓе се особено засегнати, принудени да заминуваат поради сиромаштија, невработеност, политичка нестабилност и корупција. Работната сила се сели во земји со подобри плати и животен стандард, оставајќи празнина во локалните економии и дополнително ослабнувајќи ги социјалните и здравствените системи.
Недостаток на точни податоци
Еден од главните проблеми во адресирањето на овие трендови е лошата статистичка инфраструктура. Многу земји немаат прецизни или ажурирани податоци за миграцијата, често поради неусогласени дефиниции за резидентност или политички интервенции. Северна Македонија, на пример, речиси две децении не спроведе целосен попис на населението, што го отежнува реалното мерење на демографските промени.
Дополнително, не постои унифициран регистар на населението во земјите од Западен Балкан, што придонесува за потценети или неточни извештаи за миграција и демографски состојби.
Последици по иднината
Центарот за истражување и развој на политики врши анализа на демографските текови во регионот, со фокус на тоа како тие ќе влијаат врз долгорочната одржливост на финансиските, здравствените и социјалните системи. Преку економско моделирање, се очекува да се процени дали постојните политики може да одговорат на потребите на една стареечка и намалена популација.
Ако не се преземат итни мерки, Македонија и соседните земји би можеле да се соочат со сериозни социјални и економски последици – од недостиг на работна сила до распад на основните јавни услуги.
Заклучок: Демографската криза не е само прашање на бројки – тоа е прашање на иднината на една земја. Македонија се соочува со избор: или ќе го игнорира проблемот, или ќе преземе храбри и сеопфатни чекори за справување со миграцијата, подобрување на животните услови и стимулирање на наталитетот.