Македонскиот економски „раст“ – на ниво на статистичка грешка
Иако Европската комисија прогнозира економски раст од 3% за Македонија во 2025 година, оваа бројка не е причина за радост, туку за сериозна загриженост. Зошто? Затоа што ваков раст – во најдобар случај – е на ниво на статистичка грешка, што значи дека реалниот ефект врз животниот стандард, индустријата и развојот е речиси неприметлив.
1. 3% раст – неуспех маскиран како успех
Во економска теорија и практика, се смета дека раст под 3% за економии во развој е премал за да предизвика вистинска трансформација. Македонија не е развиена економија која може да се задоволи со такво темпо – таа има потреба од експанзивен, динамичен и структуриран раст од најмалку 5-6% годишно. Сè помалку од тоа значи дека економијата едвај преживува, а не напредува.
2. Растот е статистички, но не и реален
Три проценти е праг на кој често економистите велат: „можеби има раст, можеби не“. Таквите бројки можат да бидат лесно ревидирани наназад, особено кога се темелат на слаба статистика или оптимистички проекции. Со оглед на честите ревизии на БДП во Македонија, не е исклучено овој „раст“ подоцна да се покаже како помал или дури незначителен.
3. Државна потрошувачка како лажен мотор на растот
Растот е поттикнат од јавната потрошувачка и платите во јавниот сектор, наместо од продуктивни инвестиции и приватен сектор. Тоа е економија на политичка козметика, не на суштински развој. Ако државата престане да троши, растот ќе исчезне – што само по себе говори за неговата нестабилност.
4. Слабата приватна потрошувачка е аларм за довербата на граѓаните
И покрај зголемени плати, приватната потрошувачка останува „пригушена“. Ова значи дека граѓаните не веруваат во економијата. Ако тие, кои секојдневно ја чувствуваат реалноста, не се охрабрени да трошат, тоа е најсилен доказ дека растот на хартија не се чувствува во џебот.
5. Македонија останува зад останатите
Во споредба со регионот, Македонија се движи со инерција. Албанија бележи 3.6% раст, Србија 3.2%, додека ние се влечеме на просечни 3% – и тоа под услови на зголемена јавна потрошувачка. Тоа е економски status quo кој не нуди никаква визија за иднината.
Заклучок: Економија на илузии
Растот од 3% е бројка што изгледа солидно на хартија, но во пракса значи многу малку. Тој е премал за да ги почувствуваат граѓаните, премал за да ги привлече инвеститорите и премал за да ја трансформира економијата. Ако македонската економија продолжи да се движи со вакво темпо, единственото нешто што ќе расте сигурно е – разочарувањето.