Капетан Иљо Војвода – Ајдучки Симбол на Бугарската Народна Борба
28 мај 2025
• од Методи Петров
На 28-ти мај 1805 година, во македонското градче Берово, е роден Илија Марков Попгеоргиев, познат во историјата и народната меморија како Дедо Иљо Малешевски – легендарен ајдутин, револуционер и борец за слободата на бугарскиот народ од османлискиот јарем.
Произлегува од род со длабоки корени во борбата против османлиската власт – неговиот дедо, војводата поп Георги, загинал во битка со башибозукот. Рано во животот, Дедо Иљо станал пандур на Рилскиот манастир, каде го запознал големиот бугарски просветител Неофит Рилски. Тоа пријателство оставило длабоки траги врз неговото национално и духовно обликување.
Животот на Иљо се менува драстично во 1850 година, од кога го убива османлискиот насилник Мехмед Бајрактар, тој станува ајдутин и формира чета која дејствува во Малешевијата, Пијанец и Осогово. За време на неговото војводство, во 1854 година, спасувајќи ја Дупница од уништување, ја зацврстува својата слава како народен херој.
По кратка амнистија во 1856 година, повторно е мета на османлиските власти и повторно се враќа во планините. Во 1861 година, се приклучува на Првата бугарска легија организирана од Георги Раковски – таткото на бугарското револуционерно движење. Дедо Иљо таму е поставен за раководител на воената обука. За време на јунаштвото на Калемегдан во 1862 година, неговиот одред гордо го носи знамето на Легијата.
Како командант, Дедо Иљо учествува и во Српско-турската војна од 1876 година, предводејќи чета од 300 борци. Битката кај Делиград го оставила со сериозна повреда на десната рака, но не ја скршила неговата борбена волја. Кога војната меѓу Русија и Отоманската империја избувнува во 1877 година, тој, уште недоволно опоравен, заминува во Свиштов и станува офицер (капетан) во руската армија. Неговиот придонес во ослободувањето на Софија, Радомир, Дупница и Ќустендил е неоспорен.
По Берлинскиот договор, Иљо се преселува со семејството во Ќустендил. Сепак, неговиот борбен дух не стивнува – активно учествува и во Кресненско-разлошкото востание, како и во Српско-бугарската војна од 1885 година, поради што ја губи пензијата што му била доделена од српскиот кнез.
Дедо Иљо, до самиот крај на животот, останува активен во борбата за слободата на Бугарите. По создавањето на Внатрешната македонско-одринска револуционерна организација (ВМОРО) во 1893 година, тој ги поддржува нејзините чети и цели. Умира на 17-ти април 1898 година во Ќустендил.
Во народната традиција, Дедо Иљо е овековечен како ајдучко божество, фигура преплетена од историја и легенда, симбол на непокорниот дух на бугарскиот народ. Од Рила до Беласица, од Осогово до Странџа, десетици топоними го носат неговото име – Илиина река, Иљов рид, Иљова полјана – сведоштво за трајниот спомен што го оставил меѓу луѓето.
Како што сведочи неговиот современик Петар Берковски, Иљо пленувал со својот народен дух, морал и безрезервна посветеност на бугарското ослободување. Во неговиот лик, Бугарите препознаваа не само борец, туку и учител, инспирација и вистински патриот.
Извор: Библиотека Струмски
Капетан Иљо Војвода – Ајдучки Симбол на Бугарската Народна Борба
28 мај 2025
• од Методи Петров
На 28-ти мај 1805 година, во македонското градче Берово, е роден Илија Марков Попгеоргиев, познат во историјата и народната меморија како Дедо Иљо Малешевски – легендарен ајдутин, револуционер и борец за слободата на бугарскиот народ од османлискиот јарем.
Произлегува од род со длабоки корени во борбата против османлиската власт – неговиот дедо, војводата поп Георги, загинал во битка со башибозукот. Рано во животот, Дедо Иљо станал пандур на Рилскиот манастир, каде го запознал големиот бугарски просветител Неофит Рилски. Тоа пријателство оставило длабоки траги врз неговото национално и духовно обликување.
Животот на Иљо се менува драстично во 1850 година, од кога го убива османлискиот насилник Мехмед Бајрактар, тој станува ајдутин и формира чета која дејствува во Малешевијата, Пијанец и Осогово. За време на неговото војводство, во 1854 година, спасувајќи ја Дупница од уништување, ја зацврстува својата слава како народен херој.
По кратка амнистија во 1856 година, повторно е мета на османлиските власти и повторно се враќа во планините. Во 1861 година, се приклучува на Првата бугарска легија организирана од Георги Раковски – таткото на бугарското револуционерно движење. Дедо Иљо таму е поставен за раководител на воената обука. За време на јунаштвото на Калемегдан во 1862 година, неговиот одред гордо го носи знамето на Легијата.
Како командант, Дедо Иљо учествува и во Српско-турската војна од 1876 година, предводејќи чета од 300 борци. Битката кај Делиград го оставила со сериозна повреда на десната рака, но не ја скршила неговата борбена волја. Кога војната меѓу Русија и Отоманската империја избувнува во 1877 година, тој, уште недоволно опоравен, заминува во Свиштов и станува офицер (капетан) во руската армија. Неговиот придонес во ослободувањето на Софија, Радомир, Дупница и Ќустендил е неоспорен.
По Берлинскиот договор, Иљо се преселува со семејството во Ќустендил. Сепак, неговиот борбен дух не стивнува – активно учествува и во Кресненско-разлошкото востание, како и во Српско-бугарската војна од 1885 година, поради што ја губи пензијата што му била доделена од српскиот кнез.
Дедо Иљо, до самиот крај на животот, останува активен во борбата за слободата на Бугарите. По создавањето на Внатрешната македонско-одринска револуционерна организација (ВМОРО) во 1893 година, тој ги поддржува нејзините чети и цели. Умира на 17-ти април 1898 година во Ќустендил.
Во народната традиција, Дедо Иљо е овековечен како ајдучко божество, фигура преплетена од историја и легенда, симбол на непокорниот дух на бугарскиот народ. Од Рила до Беласица, од Осогово до Странџа, десетици топоними го носат неговото име – Илиина река, Иљов рид, Иљова полјана – сведоштво за трајниот спомен што го оставил меѓу луѓето.
Како што сведочи неговиот современик Петар Берковски, Иљо пленувал со својот народен дух, морал и безрезервна посветеност на бугарското ослободување. Во неговиот лик, Бугарите препознаваа не само борец, туку и учител, инспирација и вистински патриот.
Извор: Библиотека Струмски
Капетан Иљо Војвода – Ајдучки Симбол на Бугарската Народна Борба
28 мај 2025
• од Методи Петров
На 28-ти мај 1805 година, во македонското градче Берово, е роден Илија Марков Попгеоргиев, познат во историјата и народната меморија како Дедо Иљо Малешевски – легендарен ајдутин, револуционер и борец за слободата на бугарскиот народ од османлискиот јарем.
Произлегува од род со длабоки корени во борбата против османлиската власт – неговиот дедо, војводата поп Георги, загинал во битка со башибозукот. Рано во животот, Дедо Иљо станал пандур на Рилскиот манастир, каде го запознал големиот бугарски просветител Неофит Рилски. Тоа пријателство оставило длабоки траги врз неговото национално и духовно обликување.
Животот на Иљо се менува драстично во 1850 година, од кога го убива османлискиот насилник Мехмед Бајрактар, тој станува ајдутин и формира чета која дејствува во Малешевијата, Пијанец и Осогово. За време на неговото војводство, во 1854 година, спасувајќи ја Дупница од уништување, ја зацврстува својата слава како народен херој.
По кратка амнистија во 1856 година, повторно е мета на османлиските власти и повторно се враќа во планините. Во 1861 година, се приклучува на Првата бугарска легија организирана од Георги Раковски – таткото на бугарското револуционерно движење. Дедо Иљо таму е поставен за раководител на воената обука. За време на јунаштвото на Калемегдан во 1862 година, неговиот одред гордо го носи знамето на Легијата.
Како командант, Дедо Иљо учествува и во Српско-турската војна од 1876 година, предводејќи чета од 300 борци. Битката кај Делиград го оставила со сериозна повреда на десната рака, но не ја скршила неговата борбена волја. Кога војната меѓу Русија и Отоманската империја избувнува во 1877 година, тој, уште недоволно опоравен, заминува во Свиштов и станува офицер (капетан) во руската армија. Неговиот придонес во ослободувањето на Софија, Радомир, Дупница и Ќустендил е неоспорен.
По Берлинскиот договор, Иљо се преселува со семејството во Ќустендил. Сепак, неговиот борбен дух не стивнува – активно учествува и во Кресненско-разлошкото востание, како и во Српско-бугарската војна од 1885 година, поради што ја губи пензијата што му била доделена од српскиот кнез.
Дедо Иљо, до самиот крај на животот, останува активен во борбата за слободата на Бугарите. По создавањето на Внатрешната македонско-одринска револуционерна организација (ВМОРО) во 1893 година, тој ги поддржува нејзините чети и цели. Умира на 17-ти април 1898 година во Ќустендил.
Во народната традиција, Дедо Иљо е овековечен како ајдучко божество, фигура преплетена од историја и легенда, симбол на непокорниот дух на бугарскиот народ. Од Рила до Беласица, од Осогово до Странџа, десетици топоними го носат неговото име – Илиина река, Иљов рид, Иљова полјана – сведоштво за трајниот спомен што го оставил меѓу луѓето.
Како што сведочи неговиот современик Петар Берковски, Иљо пленувал со својот народен дух, морал и безрезервна посветеност на бугарското ослободување. Во неговиот лик, Бугарите препознаваа не само борец, туку и учител, инспирација и вистински патриот.
Извор: Библиотека Струмски